Spirit of Japan

Nymphea

Znaki chińskie zostały importowane do Japonii w V-VII w n.e. (wg tradycji podawana jest data 402 r. - wtedy to pierwsze chińskie teksty przywiezione zostały na archipelag japoński) razem z buddyzmem. Ponieważ jednak języki chiński i japoński nie mają ze sobą nic wspólnego pod względem fonetycznym, morfologicznym i składniowym, Japończycy zmuszeni byli do wynalezienia uproszczonego "alfabetu" (ściślej: sylabariusza) kana 仮名, służącego obecnie do zapisu m.in. końcówek fleksyjnych. Zanim jednak tego dokonano, próbowano pisać teksty w całości ideogramami chińskimi i odczytywać je po japońsku (kanbun 漢文). Z czasem powstał system man'yōgana 万葉仮名, w którym znaki chińskie używane były wyłącznie dla ich wartości fonetycznej, z pominięciem znaczenia znaku. To właśnie man'yōgana w wyniku stopniowych uproszczeń przekształciła się w dwa sylabariusze kana: hiragana 平仮名 i katakana 片仮名.

Japońscy mędrcy czytając chińskie sutry buddyjskie stopniowo wprowadzali do języka japońskiego chińskie słowa i terminy. Początkowo były to wyłącznie terminy religijne, ale wkrótce moda posługiwania się słowami chińskimi rozszerzyła się na wszystkie obszary życia Japończyków. Znajomość chińskich słów świadczyła o solidnym wykształceniu japońskiej arystokracji. Równocześnie posługiwano się również słowami rdzennie japońskimi, mimo że do ich zapisu używano chińskich znaków. W wyniku tego większość chińskich znaków można odczytać po japońsku (tzw. kun'yomi 訓読み) i po sinojapońsku (czyli z czytaniem pochodzącym z chińskiego; tzw. on'yomi 音読み). Np. znak 車 kuruma, czyli 'powóz', ma również czytanie sinojapońskie: sha; znamy je ze słów basha 馬車, czyli 'powóz konny', jitensha 自転車, czyli 'rower', czy jidōsha 自動車 - 'samochód'. Niektóre znaki mają po kilka, a nawet kilkanaście czytań, co wynika z faktu, że z jednej strony znakom chińskim przypisano kilka wyrazów japońskich, z drugiej zaś - wyrazy chińskie zapożyczano w różnych okresach i z różnych obszarów Chin (np. znak 外 ma czytania sinojapońskie: gai, ge, ui oraz czytania japońskie: soto, hoka, hazusu, hazureru).

Kierunek pisma

Tradycyjnie język japoński zapisywany był, podobnie jak inne języki wschodnioazjatyckie, w pionowym formacie tategaki. Znaki zapisywane były w kolumnach, od góry do dołu, a kolumny następowały w kolejności od prawej do lewej. Historycznie zapis poziomy stosowany był jedynie w razie konieczności zmieszczenia napisu na poziomym i niskim miejscu, wówczas znaki zapisywane były również od prawej do lewej (reprezentując kolumny składające się z jednego znaku). Obecnie zapis pionowy w kolumnach w dalszym ciągu jest używany, np. w gazetach, komiksach, na grzbietach książek, czy kartek z życzeniami, natomiast zapis poziomy od prawej do lewej używany jest sporadycznie.

Najpowszechniejszym sposobem zapisu języka japońskiego jest obecnie zapis poziomy yokogaki, od lewej do prawej, podobnie, jak języków europejskich. Pojawił się on pod koniec XIX wieku, w epoce Meiji początkowo na potrzeby japońskich słowników języków europejskich. Zapis ten następnie stopniowo się rozpowszechniał, zwłaszcza po II wojnie światowej; duży wpływ miał na to język angielski oraz technika komputerowa, preferująca zapis tekstu poziomy od lewej do prawej. Zapis taki jest też wygodniejszy w tekstach naukowych i zawierających słowa z języków obcych.

Źródło: Wikipedia